Περίδης, Παρθένης

(1810 – 1903). Μοναχός και αγωνιστής. Αρχικά ήταν μοναχός στη μονή της Γωνιάς στην Κρήτη και το 1834 χειροτονήθηκε διάκονος. Λίγο αργότερα πήγε στην Ύδρα, όπου τέλειωσε το γυμνάσιο και από εκεί πήγε στην Αθήνα για να συνεχίσει τις σπουδές του στο πανεπιστήμιο. Το 1851 γύρισε στην Κρήτη και εργάστηκε ως δάσκαλος. Το 1855 προτάθηκε για το αξίωμα του επίσκοπου Κισάμου-Σελίνου αλλά συνελήφθη από τις τουρκικές αρχές με την κατηγορία ότι έστειλε επιστολή στους προξένους, στην οποία τους πληροφορούσε για τις σκληρότητες των Τούρκων σε βάρος των Κρητών. Εξορίστηκε τότε στην Κωνσταντινούπολη αλλά τρία χρόνια αργότερα δραπέτευσε και κατέφυγε στην Αθήνα, από όπου, το 1860, ξαναγύρισε κρυφά στη Κρήτη και πήρε μέρος στην οργάνωση της επανάστασης του 1866. Στη διάρκεια της Επανάστασης εξελέγη πληρεξούσιος Κισάμου και εργάστηκε δραστήρια για την απελευθέρωση του νησιού. Αργότερα, μετά την αποτυχία της επανάστασης, ξαναγύρισε στην Αθήνα και έγινε πρόεδρος του κρητικού συλλόγου «Αναγέννηση»· ξανακατέβηκε στην Κρήτη το 1878 ως μέλος του επαναστατικού κομιτάτου και, όταν πια ξαναγύρισε στην Αθήνα, ασχολήθηκε με τη σύνταξη των Απομνημονευμάτων του τα οποία αποτελούν τη γνησιότερη πηγή των ιστορικών γεγονότων του 1866 στην Κρήτη. Το 1896 κατέβηκε και πάλι στην Κρήτη, όπου έζησε μέχρι το θάνατό του.